Eskişehir Türk Ocağı Perşembe sohbetlerinin bu haftaki konuğu “I. Dünya Savaşı’nda Ortadoğu’da İstihbarat Faaliyetleri” başlıklı konuşmasıyla, Dumlupınar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Ümmügülsüm Polat idi.Polat konuşmasında özetle şunları söyledi;
I. DÜNYA SAVAŞI’NDA ORTADOĞU’DA İSTİHBARAT FAALİYETLERİ
İnsanlık tarihi kadar eski bir teşkilatlanma olan istihbarat XIX. Yüzyıldan itibaren daha da kurumsallaştı. Teknik olarak anlamı “haberlerin (ham bilginin) işlenmesi (tasnif, kıymetlendirme, yorum) sonucu üretilen bir ürün veya bilgi” veya (intelligence), planlama, araştırma, deliller toplama, çeşitli tecrübe ve ilmi metotlar ile onları değerlendirip bir sonuca varmak ve kullanmadır. Başka bir tanıma göre ise, her ülkenin, yabancı devlet hakkında bilgi toplamak, toplanan bilgileri değerlendirmek ve hassas taraflarını kullanarak onları zayıflatmak, bölmek için yapılan faaliyetlerine genel anlamda istihbarat adı verilmektedir? David Kahn ise istihbaratı kısa bir tanımlama ile “bilginin en geniş manadaki hali” olarak açıklar. Osmanlı Devleti’nde istihbarat faaliyetleri Gönüllü casusluk, Ulufeli (ücretli) casusluk, Dil Alma yöntemi, TüccarveGezginlerdengelenhaberlerşeklindeayrılmaktaydı.OsmanlıİstihbaratınınteşkilatlıhaliTeşkilat-ı Mahsusaadıylabilinir. TeşkilatıMahsusaDairesi 30 Kasım 1913’de teşkiledilmiştir.İngiltere için başta Hindistan olmak üzere sahip olduğu Doğu kolonileri zengin kaynakları ve Pazar değeri açısından paha biçilemez değere sahipti. İngiltere’nin bu bölgede sahip olduğu üstünlük uzun askeri ve diplomatik çabalar neticesinde elde edilmişti. Hindistan ve Mısır İngiltere’nin Doğu’da iki önemli köşe başı ve muhtemel bir savaşta mutlak surette korunması gerekli alanlardı. Türk istihbaratının I. Dünya Savaşı sırasında İngiltere için bu denli önemli olan bölgeye yönelik Teşkilat-ı Mahsusa aracılığıyla ciddi istihbarat faaliyetleri yürütülmüştür.’’dedi.
Sorular ve kapanış konuşması ile gece sona erdi.
