AVRUPALILARIN TÜRKLERİ KEŞFİ VE TÜRK İMAJI (16. YÜZYILA KADAR)
Eskişehir Türk Ocağı tarafından 35 senedir yürütülen Perşembe Sohbetlerinde bu hafta “Avrupalıların Türkleri Keşfi ve Türk İmajı (16. Yüzyıla kadar)” Eskişehir Türk Ocağı’nda konuşuldu. Dumlupınar Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Altay Tayfun ÖZCAN hocamızın sunumlarıyla Ocak binasında yapılan toplantıya meraklı, ilgili ve heyecanlı her yaştan Eskişehirliler katıldılar.
Sayın ÖZCAN özetle;
“Selçukluların 1040’dan devletlerini kurmalarından hemen sonra batıya doğru sürdürdükleri fetih hareketleri pek çok toplum için tarihin değişmesi manasına geliyordu. Farslar, Ermeniler, Gürcüler, Araplar ve Bizans egemenliğinde yaşayan halklar artık farklı bir sürece adım atmışlardı. Ancak değişim sadece Selçuklu fetihleri ile yüz yüze kalan insanlarla sınırlı değildi. Bu global etki kendisini Avrupa’da da hissettirmişti; Malazgirt Muharebesinin üzerinden sadece 25 yıl geçtikten sonra Avrupa’daki bu tesir, yeni bir askeri hareketliliğin ortaya çıkmasına neden oldu. Bilim aleminde Haçlı Seferleri olarak bilinen bu hareketlilik Anadolu ile Avrupa arasındaki ilişkilerin başlangıcıdır. Ancak Avrupalılar başlangıçta düşmanları olarak gördükleri halk hakkında hiçbir şey bilmiyorlardı. Hatta adlarını bile… Ancak süreç nasıl oldu da, XIX. Yüzyılda Türk aydınlarının kendi tarihlerini Batılılardan öğrenmeye kadar vardı?
Avrupalılar için Türk tarihi iki açıdan önemliydi. Birincisi, yeni Haçlı Seferleri düzenlemek için çeşitli uydurma bilgileri tekrar eden ve gerçek bilgileri de tahrif eden genellikle din adamlarından oluşan sınıf. İkinci grup ise sürekli gerçeğe ulaşmaya çalışan, aralarında din adamlarının da olduğu, ancak önemli bir kısmını hümanistlerin teşkil ettiği grup. Onlar, Bizans kaynaklarını kullanarak yavaş yavaş Türklerin kökenini ve tarihlerini ortaya koymaya giriştiler. Sonunda XVI. yüzyılın sonunda bazı entelektüeller doğrudan Türkçe eserler de kullanmak suretiyle çok yönlü ve çok kaynaklı bir araştırma yapabildiler. Bu zemin, ilerleyen yıllarda Çin ve Arap-Fars kaynaklarının da Batı lisanlarına çevrilmesiyle çok daha ileri bir seviyeye yükselecekti.
Tüm bu araştırmalar sırasında yazarlar Türkleri çeşitli imajlarda değerlendirdiler. Bazılarına göre onlar Tanrının kırbacıydı. Bazılarına göre de gözünü kan bürümüş barbarlardılar. Daha başkalarını ise onlara olumlu bir bakış açısıyla yaklaşıyor ve sempatik buluyordu. Bu kimseler onların İstanbul’u ele geçirmelerini bile olumsuz görünüyorlardı. XV. ve XVI. yüzyılda bunlara Türk gibi estetik zevkleri peşine düşen bir kesim de takip etti. Uşak halıları, İznik çivileri ve Bursa ipeklileri isteyen İstanbul ciltleri talep eden bu insanlar da Turkophil insanlardı. Bu açıdan bakıldığında Avrupalıların Türklere bakış açılarının Turcophobia iki Turcophil arasında geçirdiğini söylemek mümkündür.” Dedi.
Soru ve cevaplardan sonra ilgiyle takip edilen konuşma Ocak Başkanı Prof. Dr. Nedim ÜNAL hocamızın verdiği hediye ve şükran beratı takdimi ile sonlandı.
HABERİN VİDEOSU: https://youtu.be/RyL7CB43L4o
