Büyükşehir operasyonu sonrasında 6 dava açılmasını sağlayan savcı: Zararın tamamını bilirkişi bulabilir
Dün ana hatlarıyla giriş yaptığım iddianamelere bugün biraz daha detaylı yer vermek istiyorum. Şüpheliler hakkında Ağır Ceza Mahkemesinde 6 dava açılmasını sağlayan savcı kimi ne ile suçluyor? Bu sorunun cevabını bulmaya çalıştım. İlk yazımda ifade etmiştim. Savcı iddianamesinde “Hiyerarşik yapı içerisinde suç örgütü oluşturularak” tanımı yapıyor. Bugün, savcıyı bu tanımı yapmaya iten nedenlere bakacağız. Ancak başlamadan kısa bir hatırlatma yapmak istiyorum.
Büyükşehir Belediyesi’nin 2004-2009 yılları arasında yaptığı ihalelerde usulsüzlük yaptığını iddia eden müştekiler Salih Koca, Ahmet Süzer, Türkan Polatoğlu, Pınar Turhanoğlu, Tuncer Köküer, Akif Çizmelioğlu ve Zihni Çalışkan, 26 Mayıs 2010’da savcılığa suç duyurusunda bulundu.
Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı 8 ihaleyi inceleyen savcılık, yaklaşık 3 yıllık çalışmasını tamamladı ve 6 ayrı dava açılmasını talep etti. Savcılığın hazırladığı iddianameler 1. ve 2. Ağır Ceza Mahkemeleri tarafından kabul edildi.
2013/161 nolu iddianame kapsamında; Yılmaz Büyükerşen, Rıza Oruçhan Tansel, Canan Demir, Zehra Kaya, Tuna Gürsel Gülerşen, Erdin Erol, Erdal Kaval, Ercenk Şıkyazar, Mehmet Recai Erdir, Selahattin Arpacı, Ahmet Fırat Bilgili, Aytaç Ünverdi, Yılmaz Kükdamar, Necati Harman, Gürol Güner, Niyazi Solak ve Mustafa Mansız (müteveffa) “kamu kurum veya kuruluşlarının ihalesine fesat karıştırmak, edimin ifasına fesat karıştırmak ve kamu görevlisinin resmi belgede sahteciliği” suçlarından yargılanacak.
SORUŞTURMAYA KONU EDİLEN İHALELER
1) Kent Gelişim Projesi Islah ve Düzenleme İşi Birinci Etap İhalesi (2004) sadece Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ ihaleye teklif vermiş ve 10.712.686.025.987 lira bedelle ihaleyi kazanmıştır.
2) Kent Gelişim Projesi Islah ve Düzenleme İşi İkinci Etap İhalesi (2006) Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ 19.755.754,73 lira bedelle ihaleyi kazanmıştır.
3) Kent Gelişim Projesi Islah ve Düzenleme İşi Üçüncü Etap İhalesi (2007) Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ 19.099.870,73 lira bedelle ihaleyi kazanmıştır.
4) Kent Gelişim Projesi Islah ve Düzenleme İşi Dördüncü Etap İhalesi (2008)… Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ 19.494.354,77 lira bedelle ihaleyi kazanmıştır.
5) Kent Gelişim Projesi Islah ve Düzenleme İşi Beşinci Etap İhalesi (2009)… Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ 10.982.189,09 lira teklif ile ihaleyi kazanmıştır.
6) Porsuk Çayı ve Muhtelif Kanallarda Düzenlemeler Yapım İşi (2008)… Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ 11.716.106,73 lira bedelle ihaleyi kazanmıştır.
7) Masal Dünyası Yapım işi İhalesi (2008)… Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ 5.964.250.00 lira bedelle ihaleyi kazanmıştır.
8) Eskişehir Kentsel Gelişim Projesi, Bileşen 2 Doğal Afet Zararlarını Azalma Projesi Sözleşme Paketi No:3 İhalesi (2006)… Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ & ……… İnşaat ortak girişim grubu 17.601.608,81 Euro bedelle ihaleyi kazanmıştır.
İddianameden: Büyükşehir Belediyesi “zarara” uğratılmış ve bu yolla Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ’ye ve aynı şekilde sözleşme hükümlerine aykırı bir biçimde çalıştırılan alt yüklenicilere ciddi miktarda “kaynak aktarımı” yapılmıştır. “Aktarılan miktarın” tespiti, teknik uzmanların çoğunlukta olduğu bir “Bilirkişi Heyeti” marifetiyle mümkün olabilecektir.
İddinameden: Şüphelilerin yukarıda sayılan özetle 13 madde halinde sıralanan yol ve yöntemleri ihalelerin devam ettiği 5 yıl boyunca soruşturmaya konu edilen tüm ihalelerde uygulayarak, kanunun suç saydığı fiilleri işlemek için birlikte hareket etme iradesini göstermekle birlikte hiyerarşik yapılanma ve suç işleme iradesinde devamlılığın olduğu açıkça anlaşılmaktadır.
İddianameden: 5 Yıllık süreç içerisinde yapılan ve soruşturmaya konu edilen ihalelerin tamamında uygulanan yol, yöntem ve eksikliklerin tüm ihalelerde aynı olması şüphelilerin suç işleme kasıtlarını ve yöntemlerini bilinçli olarak uyguladıklarını göstermektedir.
İddianameden: İzlenen strateji ile şeffaflık ve rekabet ortamı, hileli yöntemler ile diğer firmaların ihaleye katılımlarını engelleyecek şekle dönüştürülmüştür. Büyükşehir Belediyesi çıkmış olduğu 8 ihalenin her birinde, yaklaşık maliyet birim tablosuna yüksek tutarlı asfalt ve yaptırılmayan diğer iş kalemlerini ihaleye çıkmadan önce koymuş, ancak ihale sözleşmesinin imzalanmasının ardından her ihalede asfalt kalemini yüklenici firmanın yapacağı iş kalemlerinin içerisinden çıkarmış ve bu iş kalemini yaptırmamıştır.
İddianameden: İncelemeye konu olan ihalelerin tamamında, şartnamelerde alt yüklenici kullanılamaz hükmü konulmuş olmasına rağmen ihalelerin tamamını alan Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ, işlerin tamamını şartnamelere aykırı olarak alt yüklenicilere yaptırmıştır.
İddianameden: Şayet ihaleleri başka firmalar almış olsaydı suç örgütünün istemediği halde ihaleyi alan firmanın alt yüklenici kullanması halinde ihaleyi fes edebileceği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla şartnamede yer alan bu madde ihaleye teklif verecek firmalar için bir tehdit unsuru olarak kullanılmıştır.
İddianameden: Şüpheliler tarafından, her ne kadar haksız rekabet ortamı oluşturup bir şekilde işler Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ’ye ihale edilmiş olsa da daha sonraki yapım sürecinde ihaleye girebilecek olan firmalar şartnameye aykırı alt yüklenici olarak kullanılmış, ihalede oluşan meblağ bir şekilde diğer firmalara piyasa fiyatlarının üzerinde rakamlarla iş karşılığı dağıtılarak onların da bu işlerden menfaatlenmelerine olanak tanınmış, dolayısıyla ihaleler bu şekilde şikayet konusu olmaktan çıkarılmıştır. (Benim notum: Alt yüklenici firmaların isimleri ve kazandıkları para iddianamede yazmasına rağmen paylaşmıyorum. Sadece şunu söylemem yeter sanırım bazı bilinen firmalara hemen her ihalede sürekli olarak iş verilmiş)
İddianameden: Burada şüpheliler tarafından, İdarenin Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ ile birim fiyatlarının hazırlanması aşamasını birlikte organize ederek Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ’yi diğer firmalar karşısında avantajlı konuma geçirerek ihaleleri kazanması sağlandıkları anlaşılmıştır.
İddianameden: Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ, Büyükşehir Belediyesinden aldığı ihalelerde yukarıda belirtilen hileli yöntemlerle (BS20-BS30) beton fiyatlarını 2006 yılında 168 ile 203 lira arası 2009 yılında yine 179 ile 217 lira arası belirlemiş ve satmış olduğu halde aynı tarihlerde piyasaya yaptığı satışlarda aşağıdaki fiyatlardan beton satmıştır:
2006 yılında Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ’nin özel firmalara sattığı beton fiyatı 65-80 lira arası,
2007 yılında Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ’nin özel firmalara sattığı beton fiyatı 65-90 lira arası,
2008 yılında Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ’nin özel firmalara sattığı beton fiyatı 65-90 lira arası,
2009 yılında Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ’nin özel firmalara sattığı beton fiyatı 80-100 lira arasıdır.
İncelemeye konu olan 8 ihalenin 5’inde hileli yöntemlerle beton fiyatlarının çok yüksek tutulduğu ve yapılan işin parasal boyutunun büyüklüğü düşünüldüğünde kamunun ciddi oranda rakamlarla zarara uğratıldığı anlaşılmıştır.
İddianameden: Soruşturmaya konu olan 8 ihalenin 5’inde asfalt kalemi yapılacakmış gibi ihalelere dahil edilip sözleşme sürecinde çıkarılmıştır ve bu ihalelerde asfalt kaleminin tutarı neredeyse toplam ihale bedelinin yüzde 40 hatta yüzde 50’sine yakındır. Bu durum dikkate alındığında suç örgütünce ortaya konulan asfalt hilesinin ihale bedelini ne kadar büyük bir oranda etkilediği ve tekliflerdeki fiyat farkının ne kadar büyük bir yekûn tuttuğu ortaya çıkmaktadır.
İddianameden: İhalelerdeki en önemli hileli yöntem esas itibarı ile asfalt kalemi üzerinden tertip edilmiştir.
İddianameden: İhaleler kapsamında, alt yüklenici olarak çalışan, …… Nakliyat, ……… İnşaat ve ……… İnşaat isimli firmalar, yapılmayan işleri yapılmış gibi göstererek Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ’ye sahte fatura düzenlenmiş neticesinde toplam 3.898.191,56 lira kamu zararına sebebiyet verildiği tespit edilmiştir.
İddianameden: Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ‘nin kazandığı ihalelerde, sürekli olarak birlikte çalıştığı …….. İnşaat isimli alt yüklenici firmaya ileriki zamanlarda yapılacak işlere karşılık avans verildiği, ancak verilen bu para ile herhangi bir iş yapılmadığı ve paranın tekrar Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ’ye de iade edilmediğinden dolayı 4.371.768,56. TL’lik kamu zararına sebebiyet verildiği tespit edilmiştir.
İddianameden: Hileli yöntemler kullanarak şüphelilerin yolsuzluk ağı içerisinde rol üstlendikleri, aralarında hiyerarşik bir yapı olduğu, işledikleri suçlardan haksız kazanç elde ettikleri, suç işleme konusunda sürekliliğin bulunduğu, Kamuya ve Özel sektöre nüfuz edildiği ve İnceleme konusu 8 ihalenin 7’sinde kamu zararı oluştuğu, 7 ihalenin toplam bedelinin 97.725.212,08 lira olduğu, toplam kamu zararının ise 28.084.731,34 lira olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca düzenlenen sahte faturalar sebebiyle 3.898.191,56 TL, görevi kötüye kullanma nedeniyle de 4.371.768,56.TL kamuyu zarara uğratıldığı tespit edilmiştir. (benim notum: Sadece incelenen 7 ihalede yaklaşık 36 milyon (trilyon) kamu zararına neden olunmuş)
İddianameden: Soruşturma kapsamında Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ ve alt yüklenici olarak çalışan firmalar üzerinde vergi incelemesi yapılmış, yapılmayan işlere alt yüklenici olarak çalışan …….. Nakliyat, ……… Nakliyat ve ……… İnşaat isimli firmaların sahte fatura düzenleyerek Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ’ye toplam da verdikleri, Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ’nin de bu düzenlenen sahte faturaları bilerek ve isteyerek şirket defterlerine intikal ettirdikleri tespit edilmiştir.
Sahte fatura kullanımından dolayı Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ yöneticilerinin zimmet suçu işledikleri ve düzenlenen sahte faturalar sebebiyle sorumluların kamuyu 3.898.191,56 lira zarara uğrattıkları tespit edilmiştir.
İddianameden: Sözleşmelerde öngörülen işlerin hızlandırılması amacı ile alt yüklenici olarak çalışan …….. İnşaat ve ……… İnşaat isimli firmalara avans verildiği, avans usulünün alt yüklenicilere finansman hizmeti verilmesi uygulamasına dönüştüğü, avans olarak alınan para karşılığında herhangi bir iş yapılmadığı gibi alınan bu paranın da Eskişehir İmar İnşaat ve Ticaret AŞ’ye iade edilmediği tespit edilmiştir.
8 İHALE İLGİLİ İDDİALAR
Yaklaşık Maliyetler Yüksek Tespit Edilmiştir
İhalelerde Gerekli Rekabet Sağlanamamıştır
İhale bedelleri Yaklaşık Maliyetin Üstündedir
Sözleşmeye Aykırı Olarak Alt Yüklenici Kullanılmıştır
Satın Alınan Betonların Fiyatı Piyasa Fiyatının Çok Üstündedir
İhaleler Yoluyla Kaynak Aktarılmıştır
Şüpheli ifadesi
Şüpheli Yılmaz Kükdamar’ın ifadesinde özetle; “Hatta ben kendi branşım ile ilgili hususları çok sıkı kontrol ettiğim için ben bir daha bu konularda görevlendirilmedim. 2007-2008 yıllarından sonra da ben ihalelerde görevlendirilmedim” demiştir.
Şüpheli ifadesi
Şüpheli Tahsin Vardar’ın alınan ifadesinde özetle; “Büyükşehir Belediye Başkanı, Genel Sekreter Yardımcıları ve Genel Sekterin haberi olmadan hiçbir ihalenin yapılamayacağını” beyan etmiştir.
